Dự trữ chiến lược là kho dự trữ khẩn cấp các mặt hàng thiết yếu do chính phủ nắm giữ nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và sự ổn định kinh tế trong các trường hợp gián đoạn nguồn cung hoặc cú sốc tài chính. Ví dụ, Dự Trữ Dầu Mỏ Chiến Lược (SPR) của Hoa Kỳ được thành lập vào năm 1975 nhằm đối phó với lệnh cấm vận dầu mỏ và hiện đang lưu trữ khoảng 395 triệu thùng dầu thô trong các hang ngầm dọc theo Vịnh Mexico. Tương tự, các kho dự trữ vàng được giữ tại Fort Knox và các kho khác là biện pháp truyền thống để chống lại lạm phát và mất giá tiền tệ.
Vào ngày 6 tháng 3 năm 2025, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp thành lập Dự Trữ Bitcoin Chiến Lược của Hoa Kỳ (SBR), đánh dấu việc Bitcoin lần đầu tiên được công nhận chính thức như một tài sản dự trữ chủ quyền. Bài viết này giải thích dự trữ chiến lược là gì, tại sao Bitcoin đủ điều kiện, cách thức hoạt động của SBR tại Hoa Kỳ, sự so sánh giữa Bitcoin với vàng và đô la Mỹ, và điều đó có thể có ý nghĩa gì đối với giá Bitcoin.
Dự trữ vàng hàng đầu theo quốc gia năm 2024 (đơn vị: tấn) | Nguồn: Hội đồng Vàng Thế giới
Dự Trữ Bitcoin Chiến Lược (SBR) Là Gì?
Dự Trữ Bitcoin Chiến Lược (SBR) là kho dự trữ Bitcoin do chính phủ quản lý, ban đầu được lấy từ các tài sản bị tịch thu bởi cơ quan thực thi pháp luật và có thể được bổ sung thêm thông qua các hình thức mua không ảnh hưởng đến ngân sách, được giữ làm phương tiện lưu trữ giá trị dài hạn tương tự như vàng hay dầu mỏ quốc gia. Nó được vận hành dưới sự giám sát chặt chẽ giữa các cơ quan, lưu trữ an toàn bằng ví đa chữ ký và tuân thủ các quy trình chặt chẽ nhằm phòng ngừa việc mất giá tiền pháp định và các rủi ro địa chính trị. Bằng cách đa dạng hóa dự trữ quốc gia bằng Bitcoin, SBR hướng đến việc tăng cường khả năng phục hồi tài chính và sự ổn định trong các cú sốc kinh tế.
El Salvador là quốc gia đầu tiên chính thức coi Bitcoin là tài sản dự trữ. Kể từ khi chấp nhận BTC làm tiền hợp pháp vào năm 2021, quốc gia này đã tích lũy hơn 6.100 BTC (≈550 triệu USD), tương đương khoảng 1,6% GDP và coi đó là một phần trong dự trữ chiến lược của mình. Ngoài ra, quỹ đầu tư chủ quyền của Bhutan đã sử dụng năng lượng thủy điện để khai thác và tích lũy khoảng 13.000 BTC (≈750 triệu USD), tương đương khoảng 28% GDP, sử dụng Bitcoin cùng với các tài sản truyền thống trong kho dự trữ quốc gia của họ.
Tại Sao Nên Cân Nhắc Bitcoin Như Một Tài Sản Dự Trữ Chiến Lược?
Bitcoin bắt đầu hành trình của mình khi Satoshi Nakamoto khai thác khối nguyên thủy vào tháng 1 năm 2009, và đến ngày 22 tháng 5 năm 2010, lập trình viên Laszlo Hanyecz đã dùng 10.000 BTC (khoảng 41 USD thời điểm đó) để mua hai chiếc pizza – hiện nay trị giá hàng trăm triệu USD – điều này cho thấy tiềm năng thực tế ban đầu của Bitcoin và được kỷ niệm hàng năm là Ngày Pizza Bitcoin.
Mạng lưới Bitcoin đã vượt qua nhiều biến cố lớn như vụ sập sàn Mt. Gox năm 2014 và không ngừng cải thiện hạ tầng, nổi bật là việc ra mắt Mạng Lightning vào năm 2018 giúp giao dịch nhanh hơn, chi phí rẻ hơn.
Sự tham gia của tổ chức tăng mạnh trong những năm 2020: MicroStrategy dẫn đầu làn sóng áp dụng doanh nghiệp với việc mua hơn 70.000 BTC làm tài sản kho bạc từ tháng 8 năm 2020; Tesla nổi tiếng với việc mua 1,5 tỷ USD Bitcoin vào đầu năm 2021 và từng chấp nhận BTC cho việc mua xe trước khi tạm dừng vì lo ngại môi trường. Tháng 6 năm 2021, El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên hợp pháp hóa Bitcoin, khẳng định vai trò tài sản tài chính toàn cầu.
Tiếp theo là các bước tiến pháp lý khi Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) phê duyệt 11 quỹ ETF Bitcoin giao ngay vào ngày 10 tháng 1 năm 2024, thu hút 4,6 tỷ USD giao dịch chỉ trong ngày đầu tiên – một tín hiệu về sự chấp nhận rộng rãi. Sau sự kiện halving Bitcoin lần thứ tư vào tháng 4 năm 2024 và lễ nhậm chức của Tổng thống Trump vào tháng 1 năm 2025, Bitcoin đạt mức đỉnh mới hơn 109.071 USD mỗi đồng, được thúc đẩy bởi nguồn cung giảm và kỳ vọng chính sách thân thiện với tiền mã hóa.
Sau tất cả các cột mốc lớn đó, dưới đây là lý do tại sao Bitcoin nên nằm trong dự trữ chiến lược của một quốc gia:
• Đa dạng hóa thông qua tính khan hiếm số hóa: Bitcoin có giới hạn cứng là 21 triệu đồng, tạo nên một hồ sơ khan hiếm giống vàng, giúp ngân khố quốc gia vượt khỏi sự phụ thuộc vào tiền pháp định và hàng hóa truyền thống.
• Biện pháp chống lạm phát mạnh mẽ: Nếu Bitcoin tăng trưởng ở mức lịch sử (ví dụ: 25%/năm như dự báo của VanEck), một dự trữ từ 200.000–400.000 BTC có thể mang lại giá trị thực đáng kể trong nhiều thập kỷ.
• Giao dịch tức thời, không biên giới: Khác với việc vận chuyển vàng nặng nề, Bitcoin có thể di chuyển toàn cầu chỉ trong vài phút, giúp phân bổ lại dự trữ nhanh chóng mà không cần hậu cần đắt đỏ hay phê duyệt ngoại giao.
• Khả năng chống chịu địa chính trị: Thiết kế phi tập trung của Bitcoin bảo vệ khỏi việc bị đóng băng hoặc tịch thu, không giống như tiền pháp định – ví dụ: khoảng 300 tỷ USD tài sản Nga bị đóng băng do lệnh trừng phạt năm 2022.
• Quản lý lập trình được & minh bạch: Hệ thống quản trị trên chuỗi cùng ví đa chữ ký và mô-đun bảo mật phần cứng giúp kiểm soát an toàn, có thể kiểm toán được. Kho bạc có thể theo dõi từng giao dịch theo thời gian thực, giảm sự phụ thuộc vào bên lưu ký thứ ba.
Cách Thức Hoạt Động Của Dự Trữ Bitcoin Chiến Lược Tại Hoa Kỳ
Cách mà Dự Trữ Bitcoin của Hoa Kỳ có thể bù đắp nợ quốc gia theo thời gian | Nguồn: VanEck
Theo sắc lệnh hành pháp ngày 6 tháng 3 năm 2025, Dự Trữ Bitcoin Chiến Lược (SBR) của Hoa Kỳ được thiết kế để chuyển đổi các khoản tài sản Bitcoin bị tịch thu hiện có của chính phủ thành một kho dự trữ quốc gia vĩnh viễn thay vì bán đấu giá như trước.
Thông qua việc hợp nhất các đồng coin bị tịch thu, triển khai lưu trữ bảo mật cấp quân đội, cho phép tăng trưởng cẩn trọng không ảnh hưởng đến ngân sách và thực thi báo cáo – tuân thủ nghiêm ngặt, SBR của Hoa Kỳ đặt mục tiêu kết hợp thế mạnh kỹ thuật số của Bitcoin với thực tiễn quản lý tài sản quốc gia đã được kiểm chứng. Dưới đây là cách thức hoạt động cụ thể:
Huy động Vốn & Hợp nhất
Trong vòng 30 ngày kể từ sắc lệnh, mọi cơ quan liên bang phải kiểm kê và chuyển giao Bitcoin bị tịch thu – ước tính hơn 207.000 BTC (khoảng 17 tỷ USD vào giữa tháng 3 năm 2025) – vào một tài khoản dự trữ do Bộ Ngân khố quản lý. Các đồng coin này, trước đây được nắm giữ rải rác tại Bộ Tư pháp, Sở Thuế, Bộ An ninh Nội địa và các cơ quan khác, sẽ được tập trung về một "Fort Knox kỹ thuật số", đảm bảo không đồng Bitcoin nào bị bán ra nếu không có sự cho phép hợp pháp trong tương lai.
Lưu ký & Quản trị
Để bảo vệ khỏi thất thoát, đánh cắp hoặc sử dụng đơn phương, dự trữ sẽ sử dụng ví đa chữ ký và mô-đun bảo mật phần cứng (HSMs). Các phần khóa riêng tư sẽ được phân phối giữa nhiều cơ quan – có thể bao gồm Bộ Ngân khố, Bộ Thương mại và Nhóm Công tác Tổng thống về Thị trường Tài sản Kỹ thuật số – đảm bảo không cá nhân nào có thể tự ý chuyển tiền. Cách tiếp cận nhiều lớp này tương tự như các thông lệ tài chính an toàn cao và an ninh quốc gia (ví dụ: giao thức khởi động vũ khí hạt nhân), thiết lập kiểm tra rõ ràng, nhật ký kiểm toán và quy trình liên tục giữa các chính quyền.
Mua Bổ Sung Không Ảnh Hưởng Ngân Sách
Ngoài Bitcoin bị tịch thu, sắc lệnh cho phép Bộ trưởng Ngân khố và Thương mại xây dựng chiến lược mua thêm Bitcoin mà không sử dụng ngân sách liên bang. Điều này có nghĩa là bất kỳ khoản mua bổ sung nào cũng phải đến từ nguồn không phải của người nộp thuế như khoản tịch thu tài sản hoặc tiền phạt. SBR sẽ không tốn một xu tiền thuế của người dân Hoa Kỳ. Điều này duy trì tiềm năng tăng trưởng của kho dự trữ trong khi tránh phản ứng chính trị khi dùng ngân sách để mua tài sản số có tính biến động.
Báo Cáo & Tuân Thủ
Tính minh bạch và tuân thủ là trọng tâm của khuôn khổ SBR. Sắc lệnh yêu cầu phải có báo cáo đầy đủ tất cả tài sản số cho Nhóm Công tác Tổng thống, đồng thời công bố định kỳ trước công chúng – tương tự như cách Bộ Năng lượng báo cáo về Dự trữ Dầu Mỏ Chiến Lược.
Ngoài ra, người quản lý dự trữ phải triển khai quy trình kiểm tra chống rửa tiền và kiểm tra lệnh trừng phạt mạnh mẽ cho tất cả giao dịch vào và ra, đảm bảo ví của chính phủ tuân thủ tiêu chuẩn OFAC và FinCEN. Các chuỗi kiểm toán chi tiết và đối chiếu on-chain định kỳ sẽ xác nhận mọi chuyển động của Bitcoin đều được ghi lại, được ủy quyền và hợp pháp.
So sánh Bitcoin, Vàng và Đô la Mỹ như các tài sản dự trữ quốc gia
Mối tương quan giữa Bitcoin và Vàng | Nguồn: Newhedge
Dưới đây là bảng so sánh giữa Bitcoin và hai trong số những tài sản dự trữ chiến lược phổ biến nhất toàn cầu – vàng và đô la Mỹ:
Độ khan hiếm của Bitcoin so với tính thanh khoản của Vàng & Đô la
Hoa Kỳ hiện nắm giữ hơn 8.100 tấn vàng, được định giá sổ sách khoảng 425 tỷ USD và cung tiền M2 lên tới 21,76 nghìn tỷ USD, phản ánh tính thanh khoản rộng rãi của đồng đô la. Ngược lại, nguồn cung Bitcoin bị giới hạn nghiêm ngặt ở mức 21 triệu đồng, trong đó khoảng 19,5 triệu đồng đã được lưu hành, mang lại vốn hóa thị trường khoảng 1,2 nghìn tỷ USD tính đến quý 2 năm 2025. Nguồn cung cố định này hỗ trợ cho câu chuyện “vàng kỹ thuật số” của Bitcoin, mang lại hồ sơ khan hiếm hoàn toàn khác biệt so với việc in tiền fiat gần như không giới hạn.
Tăng trưởng và biến động: Bitcoin vs. Vàng vs. Đô la
Biến động của Bitcoin và Vàng | Nguồn: BiTBO
Tính đến quý 1 năm 2025, biến động thực tế của Bitcoin vẫn cao, ở mức 52,2% theo năm, dù đã giảm so với các mức ba chữ số trước đó. Trong khi đó, biến động của vàng chỉ ở mức 15,5%. So sánh, nguồn cung M2 của Mỹ chỉ tăng 3,9% so với cùng kỳ năm trước vào tháng 1 năm 2025, phản ánh sự biến động nhẹ của cung tiền. Với vai trò là tài sản dự trữ, vàng và tiền pháp định mang lại sự ổn định về giá – rất có giá trị trong việc lập ngân sách và quản lý nợ – trong khi biến động lớn của Bitcoin tạo ra cả rủi ro lẫn cơ hội cho các nhà quản lý dự trữ chiến lược.
Hậu cần của Bitcoin so với vàng, đóng băng đô la và rủi ro địa chính trị
Bitcoin có thể được chuyển đi toàn cầu với ma sát tối thiểu – giao dịch on-chain được xác nhận trung bình sau khoảng 19 phút – cho phép tái phân bổ dự trữ gần như ngay lập tức mà không cần vận chuyển vật lý. Ngược lại, vàng cần được vận chuyển an toàn và lưu trữ trong các kho được gia cố (ví dụ: Fort Knox lưu trữ hơn 4.175 tấn vàng của Hoa Kỳ), gây ra chi phí hậu cần và bảo hiểm đáng kể. Trong khi đó, dự trữ bằng đồng đô la Mỹ – dù nằm trong khuôn khổ M2 trị giá 21,76 nghìn tỷ USD – vẫn có thể bị phong tỏa: các quốc gia phương Tây đã đóng băng khoảng 300 tỷ USD tài sản tiền pháp định và dự trữ của Nga vào năm 2022, cho thấy sự dễ tổn thương về mặt địa chính trị của các loại tiền tệ có chủ quyền.
Tác động của SBR Hoa Kỳ đến giá Bitcoin
Dự báo giá Bitcoin | Nguồn: BiTBO
Khi sắc lệnh hành pháp thành lập Dự trữ Bitcoin Chiến lược (SBR) được ký vào ngày 6 tháng 3 năm 2025, thị trường ban đầu phản ứng tiêu cực. Khi đó, Bitcoin đang giao dịch ở mức khoảng 90.000 USD đã giảm hơn 5% xuống dưới 85.000 USD chỉ trong vài phút, khi các nhà đầu tư nhận ra rằng dự trữ chỉ bao gồm các đồng Bitcoin bị tịch thu chứ không bao gồm việc mua mới. Hiệu ứng “bán theo tin” này cho thấy ngay cả những động thái mang tính biểu tượng của chính phủ cũng có thể gây ra phản ứng mạnh trên thị trường, nơi mà khoảng 19,5 triệu trong tổng số 21 triệu Bitcoin đã lưu hành. Tuy nhiên, vào đầu phiên giao dịch châu Âu sáng hôm sau, Bitcoin đã phục hồi lên khoảng 89.200 USD, lấy lại phần lớn tổn thất khi các nhà đầu tư đánh giá lại tác động chủ yếu mang tính biểu tượng của sắc lệnh.
Thách thức khi xây dựng Dự trữ Bitcoin Chiến lược
Dù có nhiều hứa hẹn, SBR vẫn tiềm ẩn một số rủi ro: biến động tương đối cao của Bitcoin – dao động hàng năm vượt quá 52% vào đầu năm 2025 – có thể khiến dự trữ chịu thiệt hại đánh giá lại trong thời kỳ suy giảm. Vấn đề bảo mật lưu ký cũng là một mối quan tâm; ngay cả với ví đa chữ ký và mô-đun bảo mật phần cứng, các cuộc tấn công mạng hoặc rò rỉ khóa nội bộ có thể khiến tài sản bị mất vĩnh viễn.
Bên cạnh đó là sự bất định chính trị và pháp lý – các chính quyền hoặc Quốc hội tương lai có thể thay đổi khung pháp lý của SBR, buộc bán tài sản hoặc ngừng mua vào, dẫn đến hiệu ứng bán tháo. Cuối cùng, khi chính phủ vừa là người điều tiết vừa là người tham gia thị trường, sẽ có lo ngại về xung đột lợi ích: các giao dịch dự trữ lớn và rõ ràng có thể bị coi là động thái “nội gián”, làm suy giảm tính toàn vẹn của thị trường và niềm tin công chúng.
Một số phản ứng đối với kế hoạch SBR của Tổng thống Trump kể từ khi ký sắc lệnh hành pháp:
1. Biểu tượng “trang điểm cho con heo”: Charles Edwards, người sáng lập quỹ phòng hộ Bitcoin Capriole Investments, chỉ trích SBR là “đáng thất vọng”, gọi đó là “trang điểm cho con heo” vì chỉ tái đóng gói các đồng coin mà Bộ Tài chính đã nắm giữ – mà không có kế hoạch mua mới.
2. Tác động đáng ngờ nếu không có kế hoạch mua: Andrew O’Neill từ S&P Global Ratings cảnh báo sắc lệnh “chỉ mang tính biểu tượng”, vì không có thời gian biểu hoặc cơ chế rõ ràng để mua thêm Bitcoin, điều này hạn chế hiệu quả thực sự của nó.
3. Lo ngại về minh bạch và giám sát: Jason Yanowitz, đồng sáng lập Blockworks, cảnh báo rằng nếu không có kiểm toán độc lập và báo cáo công khai định kỳ, việc lựa chọn và quản lý tài sản crypto có thể trở nên tùy tiện, làm giảm niềm tin thị trường và uy tín của SBR.
4. Lo ngại xung đột lợi ích: Các nhà phê bình đã chỉ ra mối quan hệ chính trị và kinh doanh của Trump với các nhà tài trợ crypto và dự án meme-coin, kêu gọi các quy tắc quản trị nghiêm ngặt để ngăn SBR trở thành công cụ “bơm giá” cho người trong cuộc hơn là một hàng rào tài chính quốc gia thực sự.
Đọc Thêm: 10 Chỉ Báo Chính Nhận Biết Bull Run Tiền Mã Hóa
Kết luận
Việc Bitcoin bước vào vai trò tài sản dự trữ chủ quyền đại diện cho một sự thay đổi mô hình – kết hợp đổi mới kỹ thuật số với quản lý dự trữ truyền thống. Mặc dù việc triển khai sẽ cần đến lưu ký an toàn, tuân thủ pháp luật và hợp tác liên ngành, SBR của Hoa Kỳ có thể mở đường cho việc chấp nhận tài sản kỹ thuật số như một dạng dự trữ toàn cầu.
Hãy theo dõi Học viện BingX để cập nhật thông tin về chính sách, đổi mới lưu ký và tác động thị trường khi sáng kiến mang tính bước ngoặt này diễn ra.
Câu hỏi thường gặp về Dự trữ Bitcoin Chiến lược
Câu 1: Có sử dụng tiền thuế để mua Bitcoin cho SBR không?
Không. SBR được cấp vốn hoàn toàn từ tài sản bị tịch thu và các chiến lược “trung lập ngân sách” được ủy quyền theo sắc lệnh hành pháp.
Câu 2: Hoa Kỳ sẽ nắm giữ bao nhiêu Bitcoin trong SBR?
Khoảng 200.000 BTC ban đầu; các khoản bổ sung phụ thuộc vào tài sản bị tịch thu và các giao dịch mua được phê duyệt.
Câu 3: Có quốc gia nào đã tạo ra Dự trữ Bitcoin Chiến lược chưa?
Có. El Salvador, Bhutan và một số quốc gia khác đã nắm giữ hoặc khai thác Bitcoin như một phần dự trữ quốc gia.
Câu 4: Làm thế nào để theo dõi quy mô quỹ SBR của Hoa Kỳ?
Bộ Tài chính có thể công bố báo cáo định kỳ; các nền tảng phân tích on-chain cũng có thể theo dõi các địa chỉ SBR đã biết.
Bài viết liên quan
3. Cổ phiếu Bitcoin vs. ETF: Nhà đầu tư nên chọn gì?
4. Vàng vs. Bitcoin: Đã sẵn sàng trở thành vàng kỹ thuật số sau năm 2024