Biến động là yếu tố then chốt trong giao dịch tiền điện tử. Không giống như các thị trường truyền thống, nơi cổ phiếu và trái phiếu thường di chuyển trong các phạm vi xác định, các tài sản kỹ thuật số như Bitcoin và Ethereum nổi tiếng với những biến động giá đột ngột. Những thay đổi mạnh mẽ này tạo ra cả cơ hội và rủi ro, khiến biến động trở thành một trong những đặc điểm được theo dõi chặt chẽ nhất của thị trường tiền điện tử.
Trong tài chính truyền thống, Sở Giao dịch Quyền chọn Chicago (CBOE) đã phát triển Chỉ số Biến động, hay VIX, thường được gọi là “chỉ số sợ hãi.” Nó phản ánh kỳ vọng của thị trường về biến động trong tương lai bằng cách phân tích giá quyền chọn trên S&P 500. Mặc dù được thiết kế cho cổ phiếu, các khái niệm của nó đã trở thành một tiêu chuẩn trên các thị trường tài chính.
Đối với các nhà giao dịch tiền điện tử, việc hiểu cách VIX hoạt động và cách các phương pháp tiếp cận tương tự có thể được áp dụng cho Bitcoin và các tài sản kỹ thuật số khác, sẽ cung cấp một khuôn khổ mạnh mẽ để đọc tâm lý, phát hiện rủi ro và lên kế hoạch chiến lược trong các điều kiện khó lường.
Chỉ số Biến động (VIX) là gì?
Chỉ số Biến động, thường được gọi là VIX, là một chỉ báo thị trường hàng ngày được tạo ra bởi CBOE. Nó đo lường kỳ vọng của thị trường về biến động trong 30 ngày tới, dựa trên giá quyền chọn của S&P 500. Không giống như biến động lịch sử, chỉ xem xét quá khứ, VIX có tính chất hướng về tương lai, nắm bắt biến động ngầm được suy ra từ các quyền chọn.
Thường được gọi là “chỉ số sợ hãi”, VIX tăng khi các nhà đầu tư kỳ vọng sự hỗn loạn. Việc cổ phiếu giảm mạnh thường thúc đẩy các nhà đầu tư mua các quyền chọn bảo vệ, làm tăng phí bảo hiểm quyền chọn và đẩy chỉ số này lên cao hơn. Ngược lại, các điều kiện thị trường bình lặng sẽ làm giảm nhu cầu phòng ngừa rủi ro, đẩy VIX xuống thấp hơn.
Chỉ số Biến động CBOE (VIX) của Sở Giao dịch Quyền chọn Chicago | Nguồn: Google
Điều quan trọng là phải phân biệt giữa biến động đã xảy ra, phản ánh hành vi giá trong quá khứ và biến động ngầm, phản ánh kỳ vọng của thị trường. Bản chất hướng về tương lai này làm cho VIX trở thành một trong những chỉ báo được theo dõi chặt chẽ nhất về tâm lý nhà đầu tư trên toàn thế giới.
Cách VIX hoạt động trong tài chính truyền thống
Trên thị trường cổ phiếu, VIX được tính toán từ giá quyền chọn trên S&P 500. Các quyền chọn có giá thực hiện và ngày hết hạn, và phí bảo hiểm của chúng phản ánh kỳ vọng về những biến động trong tương lai. Bằng cách tổng hợp dữ liệu này, VIX tạo ra một con số biến động ngầm hàng năm, một bức tranh về rủi ro dự kiến.
Khi nỗi sợ hãi của nhà đầu tư tăng lên, nhu cầu về quyền chọn tăng vọt, đẩy VIX lên cao. Trong các giai đoạn thị trường bình lặng hơn, chỉ số này giảm. Điều này khiến nó trở thành một chỉ báo hàng đầu về tâm lý thị trường. Các nhà quản lý danh mục đầu tư sử dụng nó để phòng ngừa rủi ro, đa dạng hóa và dự đoán sự hỗn loạn trước khi nó được phản ánh đầy đủ trong giá cổ phiếu.
Thị trường tiền điện tử và Biến động: Sự tương đồng
Không giống như cổ phiếu, tiền điện tử thiếu một chuẩn mực chính thức như VIX. Sự thiếu hụt này bắt nguồn từ các thị trường tiền điện tử phân mảnh và lịch sử giao dịch tương đối ngắn của nó. Tuy nhiên, việc đo lường biến động dự kiến vẫn rất quan trọng đối với các nhà giao dịch.
Bitcoin và Ethereum biến động hơn nhiều so với cổ phiếu. Trong khi S&P 500 có thể di chuyển 1–2% mỗi ngày, Bitcoin có thể biến động 5–10% trong vài giờ. Biến động tăng cao này tạo ra cả cơ hội nhanh chóng và rủi ro nghiêm trọng.
Để lấp đầy khoảng trống này, các nhà giao dịch dựa vào biến động ngầm từ các thị trường quyền chọn tiền điện tử. Các nền tảng như Deribit và CME công bố dữ liệu phản ánh phương pháp luận của VIX, cung cấp một “thước đo sợ hãi tiền điện tử” hướng về tương lai. Các số đo này giúp các nhà giao dịch dự đoán biến động giá.
Chỉ số Biến động CBOE (VIX) của Sở Giao dịch Quyền chọn Chicago | Nguồn: Yahoo
Bitcoin cũng được xem là một công cụ phòng hộ chống lại sự bất ổn toàn cầu. Trong các đợt bán tháo cổ phiếu hoặc các cú sốc địa chính trị, vốn đôi khi chuyển sang Bitcoin như một nơi trú ẩn an toàn, giống như nó chảy vào vàng.
Biểu đồ giá hàng ngày của Bitcoin (BTC/USD) | Nguồn: BingX
Ví dụ, vào ngày 28 tháng 8, VIX đóng cửa ở mức 14,29, thấp hơn nhiều so với mức cao nhất trong 52 tuần là 60,13. Một chỉ số thấp như vậy báo hiệu sự ổn định trong cổ phiếu. Đồng thời, Bitcoin giao dịch gần 113.142 đô la trên BingX, cho thấy sự yếu kém bất chấp thị trường chứng khoán bình lặng. Điều này minh họa cách tiền điện tử có thể tách rời nhưng vẫn phản ứng khi VIX tăng đột biến.
Về bản chất, trong khi VIX được xây dựng cho cổ phiếu, logic của nó cung cấp một khuôn khổ để hiểu rủi ro trong thế giới tiền điện tử vốn biến động hơn nhiều.
Cách đo lường Biến động tiền điện tử: Các giải pháp thay thế cho VIX
Vì tiền điện tử thiếu một VIX chính thức, các nhà giao dịch dựa vào cả biến động đã xảy ra và biến động ngầm. Biến động đã xảy ra đo lường các biến động thực tế trong một khoảng thời gian nhất định, chẳng hạn như 30 hoặc 90 ngày. Biến động ngầm đến từ giá quyền chọn, phản ánh kỳ vọng về sự hỗn loạn trong tương lai.
Các nỗ lực xây dựng các chuẩn mực dành riêng cho tiền điện tử bao gồm Chỉ số Biến động Bitcoin (BVIN), được mô phỏng theo VIX của CBOE nhưng dựa trên dữ liệu quyền chọn Bitcoin. Các phiên bản tập trung vào Ethereum cũng đang xuất hiện khi thị trường phái sinh của nó mở rộng. Các sàn giao dịch như Deribit và CME công bố dữ liệu biến động ngầm mà các nhà giao dịch đã coi là một thước đo thay thế cho một “VIX tiền điện tử.”
Chỉ số Biến động Lịch sử của Bitcoin | Nguồn: Tradingview
Về mặt thực tế, TradingView công bố Chỉ số Biến động Lịch sử của Bitcoin (BVOL24H), gần đây đạt 2.18, cao hơn một chút so với mức đóng cửa trước đó. Không giống như VIX, BVOL là chỉ số nhìn lại quá khứ, nhưng khi kết hợp với biến động ngụ ý, nó giúp các nhà giao dịch có được cái nhìn đầy đủ hơn: thị trường kỳ vọng gì so với những gì thực sự đã xảy ra.
Khi các chỉ số BVOL tăng, nó báo hiệu sự biến động mạnh. Khi chúng giảm, nó thường báo trước một đợt bứt phá lớn, làm cho các chỉ số này trở nên quan trọng đối với các nhà giao dịch có kinh nghiệm như biểu đồ giá.
Tại sao các khái niệm về VIX lại quan trọng với các nhà giao dịch tiền điện tử
Các chỉ số biến động không chỉ mang tính học thuật mà còn định hình trực tiếp các chiến lược giao dịch. Trong lịch sử, khi CBOE VIX tăng vọt trên 30, các thị trường toàn cầu sẽ chuẩn bị cho sự hỗn loạn. Trong đợt sụp đổ do COVID vào tháng 3 năm 2020, VIX đã tăng hơn +63 điểm (+288%), mức tăng dốc nhất kể từ năm 2008.
Bitcoin đã phản ánh sự căng thẳng này, giảm hơn 40% trong một tuần, trước khi phục hồi gần 290% vào tháng 4 khi biến động hạ nhiệt. Điều này nhấn mạnh sự sợ hãi trong thị trường chứng khoán có thể lan sang tiền điện tử như thế nào.
Ngay cả khi không có “VIX tiền điện tử” chính thức, biến động ngụ ý trong các quyền chọn Bitcoin cũng cung cấp những hiểu biết tương tự. Trên Deribit, biến động ngụ ý đã đạt 90–100% hàng năm trong các đợt bán tháo, so với mức trung bình dài hạn của S&P 500 là 20%.
Đối với các nhà giao dịch, những thước đo này chuyển thành các tín hiệu có thể hành động:
• Thời điểm vào & thoát lệnh: Cuối năm 2023, biến động thực tế trong 30 ngày của Bitcoin đã giảm xuống dưới 20%, ngay trước khi BTC tăng 40% trong ba tháng.
• Bảo vệ khỏi rủi ro giảm giá: Biến động ngụ ý tăng thường báo trước các đợt điều chỉnh, thúc đẩy việc phòng ngừa rủi ro bằng quyền chọn bán hoặc xoay vòng sang stablecoin.
• Dòng vốn trú ẩn an toàn: Trong cuộc khủng hoảng ngân hàng tháng 3 năm 2023, Bitcoin đã tăng 25% trong hai tuần trong khi VIX vẫn ở mức cao trên 25.
• Đa dạng hóa: Bằng cách theo dõi cả VIX và các chỉ số biến động tiền điện tử, các nhà đầu tư cân bằng danh mục đầu tư trên các loại tài sản như cổ phiếu, hàng hóa và tiền điện tử.
Nói tóm lại, các khái niệm về VIX cung cấp cho các nhà giao dịch một lộ trình để dự đoán sự hỗn loạn, bảo vệ vốn và nắm bắt cơ hội trong các thị trường biến động.
Các giới hạn của Chỉ số Biến động (VIX) là gì?
Mặc dù có giá trị, VIX vẫn có những hạn chế khi áp dụng cho tiền điện tử. Nó dựa trên các quyền chọn S&P 500 chứ không phải tài sản kỹ thuật số, vì vậy các tín hiệu không phải lúc nào cũng phù hợp với Bitcoin hoặc Ethereum. Tiền điện tử cũng giao dịch 24/7, trong khi cổ phiếu thì không, tạo ra những khoảng trống nơi biến động tăng đột biến ngoài các chỉ số VIX.
Các chỉ số dành riêng cho tiền điện tử như BVOL hoặc BVIN rất hứa hẹn nhưng thiếu sự chấp nhận lâu dài và chiều sâu lịch sử. Việc quá phụ thuộc vào bất kỳ một thước đo nào cũng có thể gây hiểu lầm, đó là lý do tại sao các nhà giao dịch phải kết hợp các hiểu biết theo kiểu VIX với các chỉ báo kỹ thuật, phân tích on-chain và các tín hiệu cấu trúc thị trường.
Kết luận
Biến động là nhịp đập của thị trường tiền điện tử và mặc dù không có “VIX tiền điện tử” chính thức, việc áp dụng các khái niệm VIX mang lại lợi thế cho các nhà giao dịch. Bằng cách kết hợp các thước đo biến động thực tế và ngụ ý từ các nền tảng như Deribit, CME và TradingView với các tín hiệu VIX truyền thống, các nhà giao dịch có thể đánh giá tâm lý tốt hơn, dự đoán các biến động và quản lý rủi ro.
Kết luận rất rõ ràng: biến động không phải là nhiễu, nó là thông tin. Đối với các nhà đầu tư tiền điện tử, việc đọc đúng nó có thể tạo nên sự khác biệt giữa việc bị bất ngờ trước sự hỗn loạn và định vị sớm cho cơ hội. Trong các thị trường nơi biến động giá là chuyện bình thường, thước đo nỗi sợ hãi vẫn là một kim chỉ nam vô giá.
Bài viết liên quan
Các câu hỏi thường gặp về Chỉ số Biến động (VIX) trong giao dịch tiền điện tử
1. Chỉ số Biến động (VIX) là gì?
VIX là một chỉ số thị trường do Sàn giao dịch quyền chọn Chicago (CBOE) tạo ra, đo lường biến động dự kiến của S&P 500 dựa trên giá quyền chọn. Nó thường được gọi là “chỉ số sợ hãi” vì nó tăng khi sự không chắc chắn của nhà đầu tư tăng lên.
2. Tiền điện tử có VIX riêng không?
Không chính thức. Tuy nhiên, các lựa chọn thay thế như Chỉ số Biến động Bitcoin (BVIN) và BVOL24H trên TradingView theo dõi biến động thực tế hoặc ngụ ý của Bitcoin. Chúng hoạt động như các thước đo nỗi sợ hãi dành riêng cho tiền điện tử.
3. Tại sao các nhà giao dịch tiền điện tử nên theo dõi VIX?
Mặc dù được thiết kế cho cổ phiếu, VIX ảnh hưởng đến tâm lý rủi ro toàn cầu. Các đợt tăng đột biến mạnh của VIX thường trùng với sự hỗn loạn của Bitcoin và Ethereum, khiến nó trở thành một tín hiệu hữu ích cho các nhà giao dịch tiền điện tử.
4. Biến động tiền điện tử được đo lường như thế nào?
Biến động tiền điện tử được đo lường bằng cả biến động thực tế (biến động thực tế trong quá khứ) và biến động ngụ ý (kỳ vọng trong tương lai từ quyền chọn). Deribit và CME cung cấp dữ liệu biến động ngụ ý cho Bitcoin và Ethereum.
5. Làm thế nào các nhà giao dịch có thể sử dụng các chỉ số biến động trong tiền điện tử?
Các chỉ số biến động giúp các nhà giao dịch lập kế hoạch vào lệnh, thoát lệnh và các chiến lược phòng ngừa rủi ro. Biến động ngụ ý tăng có thể cảnh báo rủi ro giảm giá, trong khi biến động thấp thường báo trước các đợt bứt phá. Các nhà giao dịch có thể phòng ngừa rủi ro bằng quyền chọn Bitcoin, hợp đồng tương lai hoặc stablecoin.